اقتصاد و نقش آن در اجتماع

در هر جامعه ای نظام اجتماعی کل از چهار خرده نظام فرهنگی،اجتماعی،سیاسی و اقتصادی تشکیل شده است و هر کدام از خرده نظام ها دارای کارکرد خاصی هستند در این نظام اجتماعی کل درحالیکه خرده نظام ها از همدیگر مستقل هستند ولی دائم همدیگر را ساپورت می کنند اگر یکی از خرده نظام ها در کارکرد دیگر خرده نظام ها دخالت کند تداخل ایجاد می شود و کل نظام اجتماعی کل مختل می شود.

در نظام اجتماعی کل خرده نظام اجتماعی به عنوان زیربنا است که به دیگر خرده نظام ها انرژی می دهد و خرده نظام فرهنگی در بالاترین حد قرار دارد و به دیگر خرده نظام ها اطلاعات ارائه می کند.

خرده نظام اجتماعی ، شامل مجموعه نهادهایی ست كه كاركردشان ایجاد و حفظ همبستگی هایی ست كه یك جامعه از اعضایش توقع دارد، نهادهایی كه هماهنگی های لازم برای عملكرد اجتماع را ایجاد می كنند . در واقع نظام اجتماعی، از مجموع روابطی كه كنشگران یك جامعه را با هم متحد و به یكدیگر وابسته و همبسته می كند و انسجام و یكپارچگیِ دست كم نسبی جامعه را تأمین می کند. نظام اجتماعی، هم نظارت اجتماعی ست و هم یك اصل تشویق و تنبیه، و می توان آن را به شیوه ای عینی تر شامل نهادهای اجتماعی، سازمان ها و گروه هایی دانست كه اعضای یك جامعه را دور هم جمع و با هم مرتبط می كند.

کارکرد خرده نظام سیاسی دست یابی به هدف می باشد در این جا سیاست در معنای خاصی موردنظر است و آن عبارت است از هر نوع تصمیم گیری و بسیج منابع انسانی برای رسیدن به هدفی كم و بیش آشكار كه جامعه معین كرده و پیگیری می كند. سیاست شامل یك یا چند هدف تعریف شده جمعی و بسیج منابع در راستای این هدف ها و تصمیم گیری لازم برای رسیدن به این هدف هاست، یا مجموعه كنش هایی كه منجر به تصمیم گیری یعنی یافتن هدف ها و ارائه راهكارها و اجرای تصمیمات می شوند. به این ترتیب سیاست معنای وسیعی می یابد به نحوی كه همه صورت های تصمیم گیری، سازماندهی و بسیج منابع نظام را در بر می گیرد.

در جامعه تمامی خرده نظام ها باید کارکردهای خود را ایفا کنند تا هیچ گونه خللی در نظام اجتماعی کل بوجود نیاید. حال که وزرای اقتصادی دولت بعلاوه وزیر دفاع نامه علنی به رئیس دولت نوشته اند خواستند افکار عمومی و همچنین کلیه نهادها و سازمان ها را در حکومت جمهوری اسلامی از عواقب خطرناک رکود و عبور رکود به سمت بحران اجتماعی را یادآور شدند. البته برخی از مفسرین و تحلیل گران با حب و بغض مسئله را بازگو می کنند و برخی دوستان هم وزرا را مذمت می کنند که چرا در جلسات خصوصی این مسائل را بیان نکرده اند موضوع خیلی ساده تر از این هاست رئیس جمهور بارها بیان کردند که وضعیت خراب تر از این هاست همه کمک کنند تا تحریم ها لغو شوند و منکر در جامعه ما بیکاری،اعتیادو.. است که باید این منکرات را حل و فصل کنیم متاسفانه کسی این مسائل را جدی نگرفت تا اینکه تیم اقتصادی دولت به همراه وزیر دفاع مسئله را با نوشتن نامه به رئیس جمهور علنی و تیتر مسائل روز کردند. همچنانکه در کارکردهای خرده نظام اقتصادی اشاره کرده اگر خرده نظام اقتصادی نتواند انرژی را به دیگر خرده نظام ها نرساند هم خرده نظام اقتصادی تضعیف می شود و هم اینکه دیگر خرده نظام ها را مختل خواهد ساخت در نهایت با یک نظام اجتماعی ضعیف مواجه خواهیم شد که در معرض خطرات عدیده ای قرار می گیرد. برخی خودشان را به کوچه علی چپ می زنند که منظور آنها بورس است یرخی دیگر می گویند که نه منظور گردش سرمایه است. نه منظور آنها کاملا مشخص است اگر خرده نظام اقتصادی که در حال حاظربا افت و خیز فراوان مواجه است نتواند کارکرد خود را به خوبی ارائه کند کل نظام اجتماعی مختل می شود در آموزه های دینی ما به این اشاره شده که "کان الفقر ان یکون کفرا". در هر روی اگر بخواهیم که فقر یعنی اختلال در خرده نظام اقتصادی ما را به سمت کفر یعنی بحران های اجتماعی سوق ندهد باید این درد را به اضطرار هرچه سریعتر حل و فصل نمود. اگر خرده نظام اقتصادی به خرده نظام سیاسی انرژی ندهد سیاست گذاری با مشکل مواجه می شود انسجام در خرده نظام اجتماعی تضعیف می شود و خرده نظام فرهنگی نمی تواند اطلاعات و داده ها را شکل دهد. با این حال بر همگان واجب است که نامه وزرا را دوباره بخوانند و به اضطرار به کمک خرده نظام اقتصادی بیایند تا از بحران ها جلوگیری شود .

حسین بشیری گیوی (دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران)

[ بازدید : 114 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]